80 lat temu – 18 maja 1944 roku, żołnierze 2 Korpusu Polskiego, dowodzonego przez gen. Władysława Andersa, zdobyli wzgórze Monte Cassino wraz ze znajdującym się na nim klasztorem, a Emil Czech z Bobowej, odgrywając na trąbce hejnał mariacki ogłosił światu, że to miejsce znów jest wolne. Dziś w Krakowie odbywają się uroczyste obchody 80. rocznicy tych wydarzeń.
11 maja 1944 roku rozpoczął się polski szturm na klasztor pod Monte Cassino. Masyw Monte Cassino ze znajdującym się na szczycie klasztorem Benedyktynów, był kluczowym punktem linii Gustawa – systemu niemieckich umocnień wzniesionych we Włoszech, dzięki którym Niemcy blokowali nacierającym z południa aliantom drogę na Rzym. Rozkaz do szturmu wydał żołnierzom II Korpusu Polskiego ich dowódca – generał Władysław Anders. Bitwa zakończona zdobyciem ruin klasztoru trwała 13 dni i 20 godzin. Zabrała 923 ludzkie życia. 2931 ludzi zostało rannych. 345 uznano za zaginionych.
Emil Czech – trębacz 3. Dywizji Strzelców Karpackich, który 18 maja 1944 w samo południe odegrał na ruinach klasztoru hejnał mariacki tak wspominał tę chwilę:
Na miejscu byłem piętnaście minut przed wyznaczonym czasem. Podchodzę pod falującą na wietrze flagę. Jestem wzruszony. Nie wiedziałem czy potrafię zagrać ten hejnał należycie. Biorę do ust trąbkę i zaczynam grać. Przypomniałem sobie wówczas, że muszę przerwać w pewnym momencie i poczuć się tak, jakby to mnie strzała tatarska przebiła gardło. Wtedy właśnie zjawili się skądś jacyś fotoreporterzy, amerykański i polski. To zdjęcie, które mam, zrobił mi plut. Choma z 1 batalionu piechoty. Po odegraniu hejnału zameldowałem wykonanie rozkazu u dowódcy. Był bardzo wzruszony. Gdy odchodziłem zatrzymał mnie jeszcze na moment i powiedział: Pamiętajcie plutonowy Czech, wasza trąbka i wasz hejnał przejdą kiedyś do historii…
NA ŻYWO | Wystąpienie Premiera Donalda Tuska https://t.co/ZeBmeyPckR
— Kancelaria Premiera (@PremierRP) May 18, 2024
Czech Emil (8.08.1908 B. – 26.08.1978 Kłodzko) – trębacz 3. Dywizji Strzelców Karpackich, który 18 maja 1944, po zdobyciu wzgórza Monte Cassino na ruinach klasztoru, o godz. 12 odegrał hejnał mariacki, ogłaszając światu zwycięstwo żołnierza polskiego w jednej z najgłośniejszych bitew II wojny światowej. Moment ten został uwieczniony m.in. na angielskich znaczkach pocztowych. Emil był jednym z jedenaściorga dzieci Marii i Józefa Czechów. Absolwent 6-klasowego gimnazjum i 3-letniej szkoły przemysłowej. Do wybuchu wojny pracownik umysłowy. W 1939 jako żołnierz I Pułku Saperów Kolejowych walczył w rejonie Stryja. 20 września przekroczył granicę Węgier, gdzie został internowany. Następnie przez Jugosławię, Grecję, Turcję i Syrię dotarł do Palestyny, a tam wcielono go do Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich. Jego szlak bojowy w Afryce wiódł przez Aleksandrię i Tobruk (brał udział w 8-miesięcznej bitwie o wzgórze El Ghazal), a następnie przez Irak (1943) trafił do Włoch. Do Polski wrócił w 1947 i osiedlił się w Kłodzku, gdzie do emerytury pracował w PKP. Był też m.in. członkiem orkiestry kolejowej i ławnikiem sądowym. Odznaczony Brązowym Krzyżem Zasługi z Mieczami, Gwiazdą za Wojnę 1939-45, Gwiazdą Afryki, Gwiazdą Italii, Medalem za Obronę Imperium Brytyjskiego, Krzyżem Pamiątkowym Monte Cassino i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. W 1975, w 30. rocznicę bitwy pod Monte Cassino spotkał się z młodzieżą w bobowskim liceum m.in. prezentując swoją słynną trąbkę.
W Parku Przyjaźni Wojsk Górskich w Kłodzku w 78 rocznicę bitwy pod Monte Cassino, odsłonięto pomnik Emila Czecha. Wzorem dla pomnika było zdjęcie trębacza odgrywającego na kornecie hejnał mariacki, jedna z najbardziej rozpoznawalnych przez Polaków fotografii z okresu II wojny światowej.
Źródła: Bobowa od A do Ż (2009) – Wojciech Molendowicz i https://montecassino.info.pl; zdjęcia: domena publiczna)
Czytaj też:
